Շինուհայրի դպրոցի թիմը << Հայ ասպետ>> հեռուստամրցույթում

                          <<Մեր ազգի պահողը, իրար հետ միացնողը լեզուն ա ու հավատը>>
                                                                                                                           Խ.Աբովյան

                                    <<...պատմությունն ազգային ինքնագիտակցության ողնաշարն է:

                                    Լեզուն ժողովրդի ոգին է, պատմությունը՝միսն ու ոսկորը>>

                                                 Լ. Խուրշուդյան. Հայոց ազգային գաղափարախոսություն

Դպրոցական նստարանից հայտնի ճշմարտություններ են: Պահու՞մ ենք ազգն այդ ճշմարտությամբ, ինչպե՞ս, ով կամ ովքեր են կոչված այն պահելու: Ազգային ինքնության պահպանման հարցը Ավարայրից մինչև Մեծ Եղեռն, Սարդարապատ ու մինչև մեր օրերը մեզ համար մնում են գերխնդիր, ու՞մ դա հայտնի չէ: Կասենք՝ անկախ պետականություն ունեցող ժողովուրդ են և հարցը լուծված է : Սակայն անկախ Հայաստանի քաղաքացիներից քանի՞սն են ազգային գաղափարախոսության կրողներ: Թ՞ե մեր հասարակության մտասևեռումը նյութն է՝ անկուշտ մամոնան, որ մարդուն զրկում է ամեն հոգևորից և, ի վերջո, կործանման հասցնում: Բայց, չէ որ հազարամյակների հոլովույթում պետականություն և անկախություն չունեցած, պատմության քառուղիներում տրորվող մեր ժողովուրդը ապրել հարատևել է իր լեզվին, իր ստեղծած քաղաքական կրթական արժեքներին անսահմանորեն նվիրված ու հավատարիմ լինելու շնորհիվ:

Այն որ ապազգայինի դեմ պատնեշ պետք է լինի հայ դպրոցը, հատկապես հայագիտական և հայրենագիտական առարկաներ դասավանդող ուսուցչաց դասը, նույնպես ճշմարտություն է : Սակայն, այս սրբազան խնդրի լուծման գործում դպրոցը լծակից պետք է ունենա հասարակության այլ հաստատություններին և հատկապես հեռուստատեսությանը: Մինչ դեռ վերջինիս եթերը հեղեղված է հոգին ու մարմինը անբարոյականացնող, ճաշակից ու գաղափարից զուրկ հաղորդումներով կենցաղային-տափակ կամ արյունոտ ու բռնություն քարոզող սերիալներ, էրոտիկ բնույթի տեսարաններ, աղճատված մայրենի, հումորի անվան տակ հանդես եկող չգիտես ինչ: Եվ ահա այս մտահոգիչ իրականության մեջ մի լուսավոր իրողություն է Հ1 հեռուստաընկերության կողմից հեռարձակվող <<Հայ ասպետ>> հեռուստամրցույթը: Հաղորդում, որն առաքելություն ունի հայ մարդուն դաստիարակելու ազգային արժեքներով, նպաստելու ազգային ոգին մշտարդուն պահելու, դպրոցներում խթանելու կրթությունը, առաջին հերթին՝ հայագիտությունն ու հայրենագիտությունը:

2009թ. <<Հայ ասպետը>> մրցույթի է հրավիրում Շինուհայրի միջնակարգ դպրոցին: Նոյեմբերի 1-ին կայացած մանկավարժական խորհրդի արտահերթ նիստում տնօրեն Շ. Գրիգորյանը հրավերի մասին տեղեկացնում է ուսուցչակազմին: Պատասխանը միանշանակ է. <<Այո, որ մենք չմասնակցենք ո՞վ պիտի մասնակցի>> : Նախապատրաստական աշխատանքներն իրականացնելու համար ստեղծվում է հանձնախումբ՝ տնօրենի անմիջական վերահսկողությամբ: Տեսական և կազմակերպչական հարցերի պատասխանատու է նշանակվում տողերիս հեղինակը: Կատարվում է աշխատանքի բաժանում. հայագիտական յուրաքանչյուր առարկայի համար պատասխանատվություն է ստանձնում կոնկրետ ուսուցիչներ: Հայոց և արվեստի պատմություն՝ Ռ. Հակոբյան, ռազմի պատմություն՝ Ն. Գրիգորյան, հայոց լեզու և գրականություն՝ Վ. Ասրյան, ժողովրդական բանահյուսություն՝ Ա. Գալստյան, Հայաստանի աշխարհագրություն՝ Ն. Բարխուդարյան, ազգային երգ՝ Ք. Ասրյան և Մ. Աբգարյան, պար՝ Ա. Լևոնյան:

Լավ թիմ է: Իսկաան թիմային գործելակերպով, նպատակասլաց և վճռական: Ալեքսանդր Դյումայի հրացանակիրների ոճով նույնիսկ ուխտի արարողություն է կատարվում:

Հաջորդ խնդիրը մրցույթի մասնակիցների ընկերությունն էր՝ 7 հոգի (4 տղա և 3աղջիկ): Դժվար է ընտրելը՝ ցանկացողները շատ էին: Ի վերջո, մրցույթ է անցկացվում և ընտրվում են Դավիթ Իվանյանը, Արա Կարապետյանը, Նանսեն Մաթևոսյանը, Արսեն Բագրատյանը, Անի Հակոբյանը, Սիրուշ Խաչատրյանը, Շահանե Վարդարզարյանը, իսկ որպես փոխարինողներ՝ Մոնիկա Գրիգորյանն ու Անդրանիկ Հայրապետյանը:

Մյուս խնդիրը շատ ավելի բարդ է. հանձնարարված գրականությունը դժվարամատչելի է: Գործի են դրվում բոլոր հնարավորությունները: Մեզ օժանդակում են երևանաբնակ շինուհայրցիները, գրախանութի մեր տղաները՝ Հայկը, Վահագնը, դերասան Շանթ Հովհաննիսյանը, հատկապես՝ Երևանում ուսանող մեր դպրոցի նախկին սան Գևորգ Բախշյանը: Ստեղծվել էր մի իրավիճակ, որ տեղաբնակ և դրսում ապրող շինուհայրցիները, բան ու գործ, ցավ ու դարդ թողած, միաբան ու միախորհուրդ <<գյուղահավաք>> նախապատրաստվում էին <<Հայ ասպետ>> մրցույթին:

Մրցույթը կայանալու էր նոյեմբերի 29-ին: Ժամանակը քիչ էր, հանձնարարությունները բարդ էին և շատ ծավալուն: Սակայն վճռված էր. Պետք էր գնալ մինչև վերջ: Պարապմունքները սկսում ենք Տաթևի վանահայր Հայր-Միքայելի հայրական օգնությամբ: Աշխատում ենք գերծանրաբեռնված ռեժիմով, ինքնամոռաց, չհասցնելով նույնիսկ հոգնել: Աշխատում ենք կազմակերպված և փոխհաշվետու:

Նոյեմբերի 29-ի վաղ առավոտն է: Համայնքապետ Ս. Երեմյանը հոգացել է տրանսպորտային խնդիրը:

Պատրաստվում ենք մեկնել Նոր Գեղի, որտեղ երկաթուղայինների մշակույթի պալատում պետք է տեղի ունենար մրցույթը: <<Գազելի>> վարորդը՝ Վահանը, հարևան Խոտ գյուղացի է: Հումորով տղա է, հիշեցնում է մեր երկու գյուղերի ավանդական <<թշնամությունը>>՝ շեշետելով, որ այն ավարտվում է Շինուհայրի խաչմերուկում: Ճանապարհվում ենք ճանապարհող ծնողների բարեմաղթանքներից հետո: Առաջին կանգառը Վայքում է՝ Սուրբ Տրդատ եկեղեցում: Մոմ ենք վառում, Աստծուց իմաստություն խնդրում <<զբարիս  խորհել, և խոսել, և գործել սմենայն ժամ...>> և փոքր ինչ հանգստանալուց հետո շարունակում ճանապարհը:

Կեսօրին մոտ, արդեն Նոր Գեղիում ենք: Ժամանում են նաև մեր մրցակիցները՝ Երևանի թիվ 45 և Տավուշի մարզի Չինարի գյուղի թիմերը:

Վերջին նախապատրաստական աշխատանքներն են: Աշխատում ենք քաջալերել, գոտեպնդել մեր սաներին: Իր ցուցումներն էր տալիս նկարահանող խումբը:

Վերջապես, մրցութավար Կարին Տոնոյանն ազդարարում է մրցույթի սկիզբը: Մրցույթի թեման շատ հոգեհարազատ է՝ <<19-րդ դարի վերջի և 20-ի սկզբի ազգային ազատագրական շարժումները>>. մեր երեխաները պետք է Արաբոյի, Գևորգ Չաուշի, Հրայրի, Աղբյուր Սերոբի և Սոսեյի դյուցազնական ոգով դաստիարակվեն, այդ ոգին պետք է ազատագիր կորուսյալ հայրենիքը և ուժեղ ու մրցունակ պետություն ստեղծի:

Չինարի թիմը անհաջող է հանդես գալիս: Ցավալի է. մեր սահմանամերձ գյուղերը, առավել քան մյուսները, կարիք ունեն արդյունավետ ուսուցման և դաստիարակության:

Պայքարը, փոփոխական հաջողությամբ ընթանում է Շինուհայրի և Երևանի թիվ 45 դպրոցների թիմերի միջև: Անհանգիստ վիճակում ենք: Պակաս անհանգիստ չեն մեզ հետ նստած Տեղ գյուղի երկու դպրոցի սաներն ու ուսուցիչներ: Մեր թիմը լավ է հանդես գալիս (չնայած որոշակի վրիպումների): Մերոնք հաղթում են գրադանավարների մրցույթում:

Ստանում են նաև <<Հայ ասպետների>> մրցանակը՝ 3 օրյա արշավ՝Հայաստանի որևէ պատմական վայր:Սակայն, մրցույթում 1 միավորով առավելության է հասնում Երևանի թիվ  45 դպրոցի թիմը (57-58): Հաղթողներ ու պարտվողներ չկան: Հաղթել է հայագիտությունը: Երևանցիները գրկախառնվում են մեր աշակերտների հետ: Երկու թիմերն էլ փայլուն են հանդես եկել: Մեր թիմի հասցեին գովեստի խոսքեր են ասում մրցույթի հանձնաժողովը, Երևանի թիմի պատասխանատու ուսուցչուհին, նկարահանող խումբը, Տավուշի ներկայացուցիչները: Երեխաները ոգևորված են, ցանկություն են հայտնում ևս մեկ անգամ հանդես գալ <<Հայ ասպետում>>:

Երեկոյան հետ ենք վերադառնում: Ուրախ ենք: Մեկամսյա տքնանքը տվել թ իր պտուղը: Գյուղում մեզ սպասվում են շնորհավորանքներ, խրախուսանքի և գնահատանքի խոսքեր:

Ամիսներ են անցել: Ի՞նչ է տվել <<Հայ ասպետին>> մեր մասնակցությունը: Նախ, դպրոցում նկատելիորեն բարելավվել է կրթության որակը (դրա փայլում վկայությունն է օլիմպիադայում <<Հայոց եկեղեցու>> առարկայից երկու առաջին տեղերի նվաճումը մեր աշակերտների կողմից), նկատելի դրական տեղաշարժեր կան գաղափարա-արժեքային տիրույթում, հասարակության աչքում զգալի կերպով բարձրացել դպրոցի վարկն ու հեղինակությունը, էլ ավելի է արծեվորվել կրթված լինելը:

Իսկ մենք միանում ենք <<Հայագիտությունը դպրոցում>> Հանդեսի 2009թ. 4-5 համարների խմբագրականում Վ. Ղանդիլյանի արտահյտած այն մտքին, որ <<… արժանավույն գնահատվելու և >> ինտենսիվ շահագործման դեպքում ազգային քաղաքակրթությունն ու ինքնությունն ավելի արժեն, քան նավթը, գազը, ոսկին, սպառման ենթակա այլ հանքանյութերը, քանզի վերջիններս կարող են որևէ պետության անվտանգ և հաջող զարգացումն ապահովել միայն պատմական վաղանցուկ ժամանակահատվածի մեջ: Մինչդեռ ազգային քաղաքակրթության և ինքնության տրամադրած հոգևոր հարստություններն անսպառ են:

Իսկ այդ անսպառ ժառանգության յուրացման գրավականը կայացած ազգային դպրոցն է:

Շինուհայրի միջնակարգ դպրոցի պատմության ուսուցիչ Ռ. Հակոբյան